Tescilli Markalar Derneği (TMD) Başkanı Vehbi Kahveci, alışveriş merkezlerinin (AVM) kriz nedeniyle yaptığı kira indirimlerinde keyfi davrandığını ve aynı şekilde kaldırdığını söyledi. Kahveci, "Acil araştırmalar yapılıp, haksız ortam düzeltilmeli. Borçlar Kanunu, Kat Mülkiyeti gibi kanunlar yeniden düzenlenmeli. Pembe dünyalı AVM'lerin içinde ağlayan insanlar var. Ciğerdeki son oksijen de tükeniyor" dedi.
ŞU sıralar pazar günleri kapalı olma tartışmasıyla yine gündemde olan perakende sektöründe, alışveriş merkezleri (AVM) ve kiracıları markalar arasındaki tartışma bitmek bilmiyor. Tescilli Markalar Derneği (TMD) Başkanı Vehbi Kahveci, keyfi uygulamalardan şikayet ederken 2010 yılının 2009'dan daha iyi geçeceğine dair hiçbir gösterge olmadığını söylüyor. "AVM sahiplerinin farklı politikaları nedeniyle, dükkanlardaki satışlardan elde ettiklerini markalar ekonomiye katamıyor. Alıyoruz veriyoruz, ekonomiye can veremiyoruz" diyen Vehbi Kahveci, gündemdeki pek çok konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı.
AVM'ler ortak oldu
*
Kira indirimlerinde farklı politika derken neyi kastediyorsunuz
-
AVM'ler kiralarda indirim yapıyorlar ama keyfi bir uygulama ile
bunları kaldırıyorlar. Ekonomik değerlerde ne düzeldi ki,
kiralardaki indirimi kaldırıyorsun Kira indirimlerinde de farklı
uygulamalar yaptılar. Kimine hiç yapmadılar. Haksız rekabet
yarattılar. Eski kiracılardan vakti gelince zammı kabul etmeyeni
çıkarıyorlar. Sonra bir bakıyorsun daha ucuza kiraya vermişler.
Kaşını beğenmedim, gözünü beğenmedim diye kira indirimi
yapmayan AVM'ler var. Kiranın cironun içindeki payı yüzde 30
civarında. Ellerindeki kontratla AVM'ler markalara ortak oldular.
Genel giderler ve genel gelirler konusunda açık değiller.
Hukuk koruyucu değil
* Ama kira sözleşmeleriniz var.
- AVM'lerde kontratlar genel işlem sözleşmesine döndü. Ya imzalayacaksın ya imzalamayacakın. Kira bedelini uyarlamak isteseniz karşınıza uzun süreli kira kontratı, `tedbirli tüccar' kanunu çıkıyor. Bizim hukukumuz bu noktada koruyucu değil. Bırakıp gitmek istesen yüksek tazminatlarla karşılaşıyorsun. `Bir AVM'ye girdim sonra yanına bir tane daha açıldı. İş yapamaz hale geldim. Burdan çıkayım' diyorsun. Hukuk diyor ki `Bunu bilmeliydin. Tedbirli olmalıydın.'
Devlet müdahil olsun
*
Siz ne istiyorsunuz peki
- SPK, Rekabet Kurumu, Devlet Denetleme
Kurumu acil istatistikler çıkarmalı. Acil araştırmalar yapılıp,
bu haksız ortam tasfiye edilmeli. Kanuni eksiklikler giderilmeli.
Borçlar Kanunu, Kat Mülkiyeti gibi kanunlar yeniden düzenlenmeli.
Pembe dünyalı AVM'lerin içinde ağlayan insanlar var. Ciğerdeki
son oksijende tükeniyor. 2010'da boğulmayalım. Devlete diyoruz ki
gel müdahil ol; hak-adalet sağla.
Zebra
koşusu yapıyoruz, kurşunu yiyen öleceğini henüz bilmiyor
*
2010'a sarkmış yatırımlar sektörü büyütecek. Nasıl bir yıl
bekliyorsunuz
- 2010'un 2009'dan daha iyi olacağına dair hiçbir
işaret yok. Markalar 2009'da özkaynakları harcadılar. Öz kaynak
yok. Ne olacak Aynen devam ederse kredilerini döndüremeyecekler.
Bankalar ne yapacak Bu sektör için süyük bir risk. Zebra sürüleri
birlikte koşarlar ve üzerlerindeki çizgiler birbirine karışır.
Birini diğerinden ayırt edemezsin. Doğada onları diğer
hayvanların avlaması zordur. Fakat insanoğu tüfeğini ateşler
ama hiçbiri yere düşmez. Kurşunu yiyen avlandığının farkında
olmadan sürüyle koşar. Vücudundaki bütün kan bitince bir anda
yere serilir. Öldüğünü geç anlar. Bizim markaların durumu da
bu. Şu anda hepsi birlikte koşuyor. Kurşunu kim yedi belli değil.
İndirim yasasının çıkmasını isteyen de var, istemeyen de
*
Sektörde kimi isimler indirim yasasının çıkmasını çok istiyor
ve dile getiriyor ama sessiz bir grup da var.
- İndirim
yasası konusu enteresan. Burada lobiler çalışıyor. Bir kısım
yasa çıksın istiyor bir kısım istemiyor.
Şehir
içindeki outletler marka yatırımını baltalar
*
Bir de outlet mevzusu var...
- AVM'lerin yanına outletler
açılıyor. Bu, marka yatırımlarını ortadan kaldıran bir hal
aldı. Kaybedilen şey hem müteşebbis he de ekonomik değer. Artık
sektör kaybedilmekten korkuyor. Outletlerin şehir dışına
çıkarılması için İstanbul Büyükşehir Belediyesi düzenleme
yaptı ama uygulamaya geçilmedi. Güncel ticaret canlı tutulmazsa
spot ve yatık mal, yeni üretimi teşvik etmez. Ekonomiyi canlı
tutan yeni üretilen maldır. İndirim yasası da çıkmadı. Böyle
oluncada piyasada istikrar yok. Ürün çıkıyor, ertesi gün
indirim. İndirime yönelik üretim var. Asıl ürün yapan kendi
malını satamıyor.
Bazı
markalar diskalifiye ediliyor
*
Sözleşme yapıldığı halde AVM'lerde yerini kaptıran markalar
olduğu doğru mu
- İnşaatı devam eden AVM'de bir marka yer
kiralıyor. Sözleşmenin iki nüshası da ya mal sahibinde ya da
kiralamayı yapan şirkette duruyor. Bu marka civardaki başka
projelere girmiyor. Sonra bir bakıyor ki kiraladığı dükkan başka
birine verilmiş. Hem o projeye hem de civardakilere girememiş
oluyor. Bu hem haksız rekabet hem de gizli bir engeldir. Böylece
yerli-yabancı bazı markalar kimi bölgelerden diskalifiye
ediliyor.
Yeni yatırımların çoğu toprağa gömülmüş para
*
Ama yeni açılan ya da açılacak bazı AVM'ler markalar için çok
iyi koşullar da sunuyor...
- Bazı AVM'ler yoklar; zaten hiç
olmamışlardı. Açık ama içinde insan yok. İnsan çekemiyorlar,
vaktinde açmış olsan ne olacak AVM'yi AVM yapan bina değildir;
elinde torbası alışveriş yapan insandır. Onlar zaten sistemin
dışında. Toprağa yatırılmış fuzuli yatırımlar... Bunları
denetleyecek merci de yok. Bu ayrı bir dert.
Hürriyet/Demet
Cengiz Bilgin
Etiketler: